جوان آنلاین: تیم نتانیاهو گفته بودند عملیات «گیدعون ۲» با اشغال کامل شهر غزه ضربهای کاری به حماس خواهد زد که آن را از صحنه حذف کرده و پرونده اسرا بسته خواهد شد. حالا اما، ژنرالها و ناظران امنیتی در داخل و خارج اسرائیل میگویند که کنترل خاک و تسلط نظامی بر شهر، برابر با نابودی یا تسلیم حماس نیست. اسرائیلیها به تازگی با لحنی تمسخرآمیز در شبکههای اجتماعی مینویسند که بنیامین نتانیاهو حتی تا سال ۲۰۵۰ نیز همچنان درباره نزدیک بودن پیروزی بر حماس صحبت خواهد کرد.
«گیدعون ساعر» وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی گفته که اگر بازداشتشدگان اسرائیلی در غزه آزاد شوند و جنبش حماس سلاح خود را زمین بگذارد، جنگ در غزه میتواند همین فردا پایان یابد، شرطی غیرمنعطف که حماس بارها آن را رد کرد است. گزارشهای میدانی نشان میدهد حماس نه تنها از خطوط فرماندهی پیشین کاملاً خالی نشده، بلکه با استفاده از تاکتیکهای چریکی، شبکهسازی اجتماعی ظرفیت بازسازی و جذب نیروی انسانی را حفظ کرده است. یسرائیل شومر، رئیس بخش عملیات ستاد کل ارتش رژیم صهیونیستی دیروز در اظهاراتی که رسانههای عبریزبان آن را منتشر کردهاند، آشکارا گفت: «من تصور نمیکنم که حماس را بتوان تنها با کنترل غزه شکست داد؛ تعیین زمان پایان جنگ دشوار است.» این اعتراف از زبان یک فرمانده بلندپایه، به خصوص بعد از مجادلات چند روز اخیر بین نتانیاهو و ایال زامیر، فرمانده ارتش رژیم صهیونیستی اهمیت دارد. تامیر هایمن، رئیس سابق سرویس اطلاعات نظامی (امان) تأکید کرده که اشغال بهتنهایی «حماس را نابود نخواهد کرد» و بدون ایجاد «نهاد حکومتی جایگزین» و سازوکارهای سیاسی- اقتصادی، خلأیی ایجاد میشود که حماس دوباره آن را پر خواهد کرد. او هشدار میدهد: «در غیاب جایگزین، جوانان باز هم به سمت حماس جذب میشوند؛ نیروهای اجتماعی و اقتصادی که حماس کنترل میکند، میدان را باز میگذارند تا جنبش دوباره رشد کند.» همین واقعیت را، اسرائیلیها با خلق کلیپهایی، در شبکههای اجتماعی با لحن طنز بیان کردند. پلتفرمها و شبکههای اجتماعی شهرکنشینان صهیونیست با لحنی تمسخرآمیز به وعدههای بنیامین نتانیاهو برای رسیدن به «پیروزی مطلق بر حماس» واکنش نشان داده و تأکید کردند که او حتی تا سال ۲۰۵۰ نیز همچنان درباره نزدیک بودن پیروزی بر حماس صحبت خواهد کرد.
گزارشها میگویند حماس در گفتوگوهای پشتپرده و جلسات با میانجیها حاضر به پذیرش آتشبسهای مشروط شده است. بیانیه رسمی این جنبش، که سفر هیئتی از آن به قاهره را تأیید کرد، بار دیگر بر استقبال از هر طرحی تأکید داشت که شامل بازگشت کامل نیروهای اشغالگر، ورود بیقید و شرط کمکهای انسانی و تبادل واقعی اسرا باشد. حماس با این کار، بهگونهای عمل میکند که هم ظرفیت نظامیاش را حفظ کند و هم بر عرصه سیاسی انسانی برای فشار بینالمللی تکیه نماید.
در مقابل، طرحهای تمامعیار «اشغال و پاکسازی» که در برخی محافل کابینه نتانیاهو مطرح شده، با واکنش کارشناسان نظامی و حتی برخی ژنرالهای بازنشسته مواجه شده است. تحلیلگران مستقلی که به پرونده غزه نگاه میکنند میگویند تجربههای گذشته، از جنگهای متوالی تا اشغالهای محدود، نشان داده است که نابودی فیزیکی تشکیلات نظامی دشمن، بدون پیگیری طرح سیاسی جایگزین و حذف عوامل اجتماعی جذب، تنها دورهای از توجیهها و حملههای بعدی را فراهم میآورد. اشغال زمین، قلب ایده مبارزه را از بین نمیبرد، بلکه آن را در لایههای پنهان مقاومتر میسازد.
شکافهای کابینه و ارتش؛ از زیرزمین تا خیابان
همزمان با شدت گرفتن عملیات نظامی، دیوارهای قدرت در تلآویو نیز ترک برداشته است. کابینه نتانیاهو در روزهای اخیر بارها در برابر دوربینها تصویری متحد نشان داده، اما گزارشهای غیر رسمی میگویند که اختلافات عمیق است. نشستها به مکانهای زیرزمینی منتقل میشوند، برخی وزرا به دلیل نگرانی از امنیت جلسات، خواستار جلسات محرمانه شدهاند و اظهارات تند علیه یکدیگر امری روزمره شده است. نفتالی بنت، نخستوزیر پیشین و رقیب سیاسی نتانیاهو، صریحاً از «وزرای احمق» در کابینه سخن گفته و هشدار داده است که تصمیمات عجولانه هزینههای جانی و سیاسی سنگینی در پی خواهد داشت.
در داخل ارتش نیز خستگی ملموس است. گزارش روزنامهها از زبان افسران میگوید واحدهای متعدد «خسته» و «فرسوده» شدهاند؛ کمبود بولدوزرهای زرهی، تانک و نفربر، و افت سطح آمادگی و انگیزه در برخی یگانها بهطور مرتب گزارش میشود. این مشکلات لجستیکی و انسانی وقتی با دستور اشغال گسترده ترکیب میشود، نشان میدهد فرماندهی نظامی در وضعیتی قرار گرفته که اجرای طرحهای سنگین را با ریسکهای بالا همراه میسازد.
همزمان، فشار اجتماعی و سیاسی از سوی خانوادههای اسیران افزایش یافته است: خواسته آنها برای تبادل و بازگرداندن زندانیان، اکنون به مطالبهای عمومی بدل شده که نتانیاهو را تحت فشار قرار میدهد. چالش همزمان حفظ یک جبهه داخلی متحد، اجرای عملیات نظامی گسترده و پاسخ دادن به واکنش بینالمللی، کابینه را در وضعیتی شکننده قرار داده است. برخی ژنرالهای سابق نیز هشدار دادهاند ادامه این مسیر بدون برنامه سیاسی موازی، ارتش را به «گودالی عمیق» میکشاند که خروج از آن دشوار خواهد بود.
ناوگان بیسابقه صمود
در حالی که اسرائیل روی زمین به دنبال تثبیت کنترل است، دریاها و خیابانها در کشورهای مختلف پیام دیگری میفرستند. ناوگان بینالمللی «الصمود» مجموعهای از کشتیها و قایقهایی که حامل کمکهای بشردوستانه و فعالان بینالمللیاند، با وجود موانع فنی و لجستیکی همچنان در حرکت است. آخرین خبرها حکایت از تأخیر حرکت یکی از کاروانها از تونس بهدلیل مشکلات فنی دارد، اما سازماندهندگان میگویند کشتیها همچنان عازم غزه خواهند شد و اهدای قایقهای شخصی و حمایتهای مردمی از تونس تا اسپانیا، نشانه یک همبستگی بینالمللی گسترده است.
همزمان، نهادهای مدافع حقوق بشر و دیدهبانها گزارشهایی درباره تخلفات و حتی ادعاهایی نظیر نبش قبر و سرقت اعضای پیکرهای شهدا مطرح کردهاند؛ ادعاهایی که دیدهبان اروپا- مدیترانه خواستار تحقیقات بینالمللی و امکان پیگرد مجرمانه آنها شده است. این اتهامات، همراه با تأییدات سازمانهای بینالمللی درباره فاجعه انسانی و هشدارهایی درباره قحطی، میدان فشار بینالمللی را بر اسرائیل عمیقتر میکند.